#zelfzorg #metime #veerkracht zijn een hype. Ze spiegelen ons een mooi(er) leven voor: de werkdag starten met een barista-koffie, een yogasessie voor het inslapen, een vriendenweekend om de drukte van de werkweken te doorbreken.
Meer en meer zelfhulpboeken en coaches gaan graag met jou op zoek naar oplossingen om ook aan jouw leven deze ingrediënten toe te voegen:
- Zelfzorg als compensatie voor een te zware dagtaak
- Me-time als tegengif voor een digitaal aangestuurd leven
- Veerkracht als remedie voor het omgaan met stress op het werk.
Wie erin slaagt om deze elementen toe te voegen aan zijn/haar levensverhaal is (of lijkt) geslaagd.
Zelfzorg #nietvooriedereen
Sarah (29) zorgt in een zeer flexibel uurrooster voor erg hulpbehoevende bejaarden. Wanneer ze met haar vriendinnen eens naar de sauna trekt, ventileert ze voluit haar frustraties over haar job. Ze voelt zich altijd te kort schieten, omdat er te weinig tijd is voor echt goede zorg.
Pedro (51) is productiearbeider in een volcontinu systeem. Het nachtwerk knaagt aan zijn gezondheid, de technologische veranderingen maken hem bang. Wanneer hij in de zomer met zijn vrouw een mooie reis maakt, geniet hij. Maar de zorgen nemen het daarna weer snel over.
Anna (37) is een alleenstaande moeder, werkt 24 uren met dienstencheques als huishoudhulp bij wel 12 verschillende gezinnen. Ze woont met haar 2 kinderen in een huurappartement met beperkt comfort. Wat haar bezighoudt, is rondkomen.
Zelfzorg, me-time en veerkracht zijn korte termijnoplossingen om de spanning en stress die werknemers vandaag ervaren te verlichten.
Aan hoeveel spanning moet de veerkracht van Sarah, Anna en Pedro weerstand kunnen bieden? Hoe moet Anna aan me-time toekomen? En is zelfzorg niet vooral een extra zorg voor jezelf?
Zelfzorg, me-time en veerkracht zijn korte termijnoplossingen om de spanning en stress die werknemers vandaag ervaren te verlichten. Ze zijn ook niet voor iedereen en voor iedere levensfase haalbaar. Voor wie dit niet haalbaar is, leidt het vooral tot meer frustraties, want ‘die slaagt er niet in om goed voor zichtzelf te zorgen’.
De échte uitdagingen
De cijfers van de laatste meting van de werkbaarheidsmonitor van de SERV zijn duidelijk: nog nooit was er zo weinig werkbaar werk in Vlaanderen. De werkbaarheid van jobs in het onderwijs, zorg en welzijn waren nog nooit zo problematisch. Dit duwt werknemers uit sectoren die schreeuwen om werkkrachten.
Wat de monitor duidelijk maakt, is dat de achteruitgang op het vlak van werkbaar werk voor het overgrote deel te wijten is aan de toename van de werkdruk. Sinds 2013 tonen de risico-indicatoren rond werkdruk en emotionele belasting op het werk een sterke stijging.
De grote veranderingen waaraan onze economie vandaag onderhevig is, spelen een rol. Voor maar liefst 3 op de 4 werknemers zijn digitale vaardigheden vandaag al noodzakelijk om de job uit te oefenen.
Voor veel mensen is de job niet alleen drukker geworden, maar ook nog eens volop en continu in verandering.
Voor veel mensen is de job dus niet alleen drukker geworden, maar ook nog eens volop en continu in verandering. Werknemers voelen dagelijks dat hun job onder digitale hoogspanning staat: in hoe data hun prestaties continu evalueren en controleren, hoe digitale tools hun werk (almaar flexibeler) aansturen én in de onzekerheid dat hun kennis en vaardigheden onvoldoende zullen zijn voor de jobs van morgen. Die tendensen fnuiken het geloof in de digitalisering, terwijl net nu er volop moet ingezet worden op vertrouwen in de eigen (te verwerven) vaardigheden in een digitale wereld. Die biedt immers ook kansen om het werk lichter te maken. Maar daarvoor zijn er beleidskeuzes nodig. Zoiets los je als individu niet op en vanzelf komt het er ook niet.
Al die veranderingen zorgen er voor dat de vraag aan werknemers om zich bij te scholen groter wordt. Regelmatig lees je in de kranten berichten over hoe werknemers onvoldoende gemotiveerd zijn om opleiding te volgen. Maar als we kijken naar de redenen die daar achter zitten, dan staan het te druk hebben op het werk en de combinatie arbeid-gezin duidelijk op de eerste plaats. En laten we ook niet vergeten dat zo’n 60 tot 70% van wie mantelzorg opneemt, bijvoorbeeld voor een ziek familielid, dit combineert met een job. Opleiding volgen is dus voor velen simpelweg het zoveelste balletje, dat ze in de lucht moeten houden.
Werk wordt drukker en ingewikkelder, én moet ook nog eens gecombineerd worden met zorgtaken en verwachtingen rond het volgen van een opleiding. Daarenboven komt een almaar groeiende groep mensen steeds moeilijker rond met inkomen uit werk, omdat huur/woningprijzen én energieprijzen een steeds groter aandeel van het inkomen opslokken. Die werknemers, in precaire situaties, hebben amper kansen om in zichzelf en hun loopbaantoekomst te investeren.
Waarom zelfzorg faalt als het gaat over de toekomst van onze arbeidsmarkt
Vandaag heersen op de werkvloer verhalen over frustraties, angst, onrust over de toekomst. Angst voor jobverlies, om niet mee te kunnen of om niet rond te komen. Onrust over toenemende hyperflexibiliteit op maat van de werkgever en de consument. Frustratie over IT-systemen, over het verlies van contact met mensen of verlies van ‘vakmanschap’. Als de belangrijkste analyse op dat probleem is “dat je te weinig aan ‘jezelf’ toekomt” dan heb je er als individu nog eens een extra last bovenop. Zorg ook nog eens beter voor jezelf, aub.
Welke hashtags moeten we dan wel promoten?
Zet in op bescherming. We kunnen niet alles op het individu afwentelen. Dat is trouwens ook gedoemd om te falen. Er is nood aan collectieve oplossingen en wetgeving die meer bescherming biedt voor werknemers dan voor winstmarges. #bescherming
Werknemers verlangen naar zekerheid. Zekerheid bied je door informatie te geven over de toekomstige arbeidsmarkt. Door werknemers te gidsen en ondersteunen richting de competenties en noden van de toekomst. #zekerheid.
Werknemers verlangen naar waardering. Waardering haalt men uit betekenisvol werk, uit iets goed kunnen doen of maken. Betekenisvolle taken herwaarderen in het job-pakket in plaats van erop te beknibbelen, is een echte remedie tegen stress en burn-out. #waardering
Laten we verhalen maken over werk werkbaarder, betekenisvoller en zekerder te maken.
Werknemers, ook de kort- en middengeschoolden, willen zich ontwikkelen, maar lopen tegen heel wat drempels. Ze krijgen geen informatie over de vaardigheden van de toekomst. Hun werkgever investeert onvoldoende in opleiding, of ze vinden er zelf niet de tijd of het geld voor. #opleidingvooriedereen
Laten we verhalen maken over werk werkbaarder, betekenisvoller en zekerder te maken. En laten we het hebben over hoe digitalisering hieraan moet bijdragen. Laten we zo werken aan #loopbaanvertrouwen
De vakbond als ideale partner
Een vakbond kent werknemers en werkzoekenden vanop de werkvloer en aan het loket.
Op de werkvloer meten onze delegees dagelijks de temperatuur: ziekteverzuim, personeelsverloop, wijzigende productiecijfers, veranderende werkorganisatie, switch in vacante functies,…achter cijfers en beslissingen gaan (emotionele) verhalen schuil van werknemers die uit de boot dreigen te vallen of geen toekomst meer zien in hun eigen job. Delegees kunnen het wankelend #loopbaanvertrouwen in een vroeg stadium, met de juiste ondersteuning, stutten en terug opbouwen. Blijven investeren in consulenten die delegees bijstaan met specifieke tools en expertise geeft zuurstof aan de werknemers om aan de slag te gaan rond de uitdagingen van hun bedrijf ‘in transitie’ zowel als aan hun collega-werknemers op zoek naar loopbaanzekerheid. Zo houden ze de temperatuur op de werkvloer gezond.
Niet iedere werkvloer heeft delegees. En niet alle problemen kunnen vanop de werkvloer opgelost worden. Op moeilijke momenten of bij transities in de loopbaan kloppen werknemers aan bij hun vakbondsloket: werk verloren of gevonden, bedreigd door herstructurering of faillissement, wanneer werk en gezondheid of privé niet meer te combineren is, bij (re-integratie na) ziekte, bij vragen over opleidingsmaatregelen,…
Niet alle problemen kunnen vanop de werkvloer opgelost worden.
Daarom staat achter onze 1ste lijnsdiensten/loketten een ploeg loopbaandienstverleners klaar om ook aan het individueel loopbaanvertrouwen te werken.
Achter veel van deze sociaal-juridische vragen gaan loopbaanvragen schuil en omgekeerd heeft een loopbaanactieplan ook nood aan sociaal-juridische oplossingen. Daarom staat achter onze 1ste lijnsdiensten/loketten een ploeg loopbaandienstverleners klaar om ook aan het individueel loopbaanvertrouwen te werken. De loopbaandienstverleners werken aan loopbaancompetenties, aan digitale competenties én gaan op zoek naar haalbare leermogelijkheden. Ze doen dat met actuele kennis van een arbeidsmarkt in ontwikkeling én met zeer goede kennis van arbeidsmarktmaatregelen die de loopbaanontwikkeling ondersteunen. Zo werkt de vakbond ook aan loopbaanperspectief.
Als vakbond vangen we dus in de frontlinie, via onze delegees en leden, tal van alarmsignalen op van een arbeidsmarkt of een loopbaan in verandering. We doen dat met het mandaat van werknemers en werkzoekenden om hen over de arbeidsmarkt te informeren en in hun loopbaan te adviseren. Vanuit vakbondsvertrouwen werken we zo aan loopbaanvertrouwen. Laten we dit mandaat maximaal benutten om onze broodnodige werknemers aan boord te houden.
