Alweer een jaar voorbij. Tijd om onze wensen uit te wisselen voor het volgend jaar. Een warme woning, een deftig loon of gewoon een steunende of enthousiaste arm. Fijn eindejaar iedereen, en een sociaal 2020 voor uzelf en al uw naasten.
Elisabeth – Een betaalbare en kwaliteitsvolle woning
Thuiskomen in een warme en gezellige woning dat willen we allemaal deze tijd van het jaar. Vocht en tocht horen daar absoluut niet bij. Toch blijft er een harde kern van slechte woningen in gebruik. De kwetsbaarste gezinnen worden het hardst getroffen. Hun minder gunstige financiële situatie dwingt hen om intrek te nemen in het onderste segment van de private huurmarkt. Zo hebben de woningen van 26% van de eenoudergezinnen te kampen met vochtproblemen. Daarenboven stelt zich ook een probleem van betaalbaarheid, vooral op de private huurmarkt. 52% van de private huurders loopt een financieel risico, in de laagste inkomensgroep gaat het zelfs om 93%.
Volgens het Steunpunt Wonen komen er vandaag 240.000 mensen in aanmerking voor een sociale woning. Deze groep mensen verdwijnt niet door de toegang tot een sociale woning te koppelen aan strenge voorwaarden of lange wachttijden, maar wel door het aanbod te vergroten. We steunen daarom de vraag van decenniumdoelen naar 100.000 extra sociale woningen op 10 jaar tijd. Sociale huurwoningen zijn namelijk het meest robuuste systeem om het recht op wonen te garanderen voor de laagste inkomensgroepen. Want iedereen verdient toch een kwaliteitsvolle en betaalbare woning?
Leestip:
De 12de armoedebarometer
https://staging.komafmetarmoede.be/wp-content/uploads/2019/11/2019_Armoedebarometer.pdf
Steven – Een deftig loon voor de huishoudhulpen
De dienstenchequessector is in Vlaanderen uitgegroeid tot een van de grootste segmenten op de arbeidsmarkt met meer dan 100.000 werknemers. Het biedt tewerkstelling aan vooral kort- en middengeschoolde vrouwen. Het is hét instrument dat de minister van Werk in de financiële balans gooit om de werkbaarheid in Vlaanderen op te krikken en een betere werk-privé combinatie te faciliteren voor alle Vlamingen. Maar daarnaast is het ook een hefboom om ouderen meer autonomie te bieden en langer in eigen huis te kunnen laten verblijven.
Ondanks al deze merites is het een sector met minimumlonen rond de 11 euro per uur. Een sector waar de schoonmakers een groter risico kennen dan andere beroepscategorieën. Een sector waar quasi uitsluitend deeltijdse contracten zijn. Een sector waar de haalbaarheid voor de werknemers om door te gaan tot aan het pensioen flink onder het Vlaams gemiddelde ligt. Opgeruimd staat netjes. Maar het zou ook netjes zijn de mensen die hiervoor zorgen fatsoenlijk te vergoeden.
Leestips:
Poetsvrouwen en -mannen riskeren veel meer fatale longziekte
https://www.beswic.be/nl/blog/poetsvrouwen-en-mannen-riskeren-veel-meer-fatale-longziekte
Is de dienstencheque te goedkoop? ‘Met 1.300 euro per maand spring je niet ver’
https://www.demorgen.be/nieuws/is-de-dienstencheque-te-goedkoop-met-1-300-euro-per-maand-spring-je-niet-ver~b7593156/
Huishoudhulpen voor de eerste keer op straat
https://www.accg.be/nl/actualiteit/20191217-huishoudhulpen-voor-de-eerste-keer-op-straat
Sarah – Een democratisch onderwijs
Een paar weken geleden kwam het onderwijs in de kijker door de resultaten van het Pisa-onderzoek. Pisa staat voor ‘Programme for International Student Assessment’. Het is een internationaal vergelijkend onderzoek dat de vaardigheden en kennis in lezen, wiskunde en natuurwetenschappen van 15-jarigen test.
In 2018 tuimelden we in de ranking naar beneden voor leesvaardigheden en wiskunde. Maar waar het in de media veel minder over ging, en wat datzelfde Pisa-onderzoek aantoont, is dat België het zeer slecht doet wat betreft gelijke kansen in het onderwijs.
Ides Nicaise (KU Leuven, gespecialiseerd in onderwijs en sociale inclusie) vergeleek dit jaar de resultaten van het Pisa-onderzoek van 2003 met die van 2015. Conclusie: je sociaaleconomische status bepaalt, veel meer dan andere landen, in welke studierichting je terecht komt. Maar wat nog meer is: je prestaties als leerling hangen veel sterker samen met het sociaal profiel van de school waarin je zit.
Mijn wens is dan ook dat er werk wordt gemaakt van een échte democratisering van ons onderwijs. Zwakkere leerprestaties zijn niet enkel een individueel te remediëren (taal)probleem, maar zeker ook een structureel gegeven, dat we niet zullen oplossen met de afschaffing van ‘de dubbele contingentering’ of een brede eerste graad. Wat ons onderwijs wél nodig heeft is een goede basisfinanciering van scholen die Mattheus-effecten vermindert, een inschrijvingsbeleid dat een goede sociale mix bevordert en een ondersteuningsbeleid voor scholen en leerkrachten om met de groeiende diversiteit en segregatie in onze samenleving om te gaan.
Leestips:
Vijftien jaar Gelijke Onderwijskansenbeleid: een balans
https://interactief.vrtnws.be/2019/pdf/Franck-Nicaise%20trends%20in%20onderwijsongelijkheid%20samenvatting.pdf
Gelijke kansen of apart onderwijs voor rijk en arm
https://www.mo.be/analyse/gelijke-kansen-apart-onderwijs-voor-rijk-en-arm
Peter – Een eerlijke fiscaliteit
De Vlaamse regering verlaagt de registratierechten vanaf 2020 van 7% naar 6%, en wie een grondige energetische renovatie uitvoert, krijgt daar nog een extra korting van 1% bovenop. Klinkt goed, toch?
Maar ‘the proof of the pudding is in the eating’, en deze pudding smaakt zuur.
Want tot 2018 kenden we ‘groot beschrijf’ (10% registratierechten voor grote woningen) en klein beschrijf (5% registratierechten voor kleine woningen). Wie zich dus enkel een kleine woning van 250.000 euro kon permitteren, betaalde vroeger heel vaak 10.750 euro registratierechten (5% min 1.750 euro vrijstelling), en vanaf volgend jaar 15.000 euro. Een meerkost van 4.250 euro. Wie zich echter een grote woning van 500.000 euro kan permitteren, betaalde vroeger 47.500 euro registratierechten (10% min 2500 euro vrijstelling), en vanaf volgend jaar nog 30.000 euro. Een cadeau van 17.500 euro.
En die extra korting bij grondige energetische renovatie? Wellicht zullen die vooral worden uitgevoerd door mensen ‘die het zich kunnen permitteren’. Bijvoorbeeld mensen die al een cadeau van 17.500 euro hebben gekregen.
Wanneer je dit combineert met de afschaffing van de woonbonus (een fiscaal voordeel dat tot 30.000 euro kon gaan voor een koppel) wordt het helemaal huilen met de pet op. Mensen die zich enkel een kleine(re) woning kunnen veroorloven, gaan er heel ferm op achteruit. Mensen die zich een grote(re) woning kunnen veroorloven nauwelijks. En wie echt veel geld heeft en zich een woning van meer dan 700.000 euro kan aanschaffen, gaat er zelfs op vooruit. (En dan zwijgen we nog over de fiscale aftrekbaarheid voor een tweede woning die nog steeds blijft bestaan).
Een heeel zure pudding dus. En dat in tijden van budgettaire krapte en grote maatschappelijke noden. Voor ons is een eerlijke fiscaliteit een fiscaliteit waarbij de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. En kopers van echt dure en grote woningen dus een extra bijdrage moeten leveren. Want mensen willen eerlijker fiscaliteit (zie leestip). En dat is hier duidelijk niet het geval.
We wensen jullie alvast een regering die een eerlijk fiscaal beleid voert (maar dat zal wellicht niet de huidige Vlaamse regering zijn).
Leestip:
Belastingen uit balans? Opinies over belastingen, progressiviteit en herverdeling
https://soc.kuleuven.be/ceso/ispo/downloads/2015-3-belastingen-uit-balans
Fien – Een goeie balans tussen werk en privé
12,8% van de Vlaamse werknemers heeft in 2019 een ‘problematische werk-privé’ balans. Het gaat om een significante stijging met 2% sinds 2013. Dat blijkt uit de recentste werkbaarheidsmonitor van de Stichting Arbeid en Innovatie op basis van een grootschalige peiling bij 13.000 werknemers. De werkbaarheid van de jobs in Vlaanderen staat zwaar onder druk. De hoofdoorzaak hiervoor is het groeiende aantal werkstressklachten, maar ook de moeilijke combinatie werk/privé is een issue.
De grootste problemen met de combinatie werk/privé/gezin zien we bij vrouwen in de leeftijdsgroep 30-39 jaar (vaak de gezinnen met jonge kinderen), maar ook in de leeftijdsgroepen van 40-54 jaar is de stijging frappant. Opvallend is ook dat voor 18,4% van de werknemers in een zorg- of onderwijsfunctie de combinatie (acuut) problematisch is. Onderwijs is de trieste koploper voor een moeilijke werk/privé balans.
Voor het Vlaams ABVV ligt de oplossing voor een betere werk/privé balans o.a. in een herverdeling van tijd via een collectieve arbeidsduurvermindering. Zo’n kortere werkweek zou ook de ongelijke genderverhoudingen uit de wereld kunnen helpen. Dat lezen we in het inspirerende boek van Olivier Pintelon. Voor 2020 wens ik dus voor iedereen wat minder ratrace en wat meer balans en bovenal een werkbare job.
Leestips:
De werkbaarheidsmonitor
https://www.serv.be/serv/persberichten/werkbaar-werk-vlaanderen-onder-druk-vooral-werkstressklachten-zijn-oorzaak
Boek De strijd om tijd van Olivier Pintelon
https://www.epo.be/nl/sociaal-politiek/3630-de-strijd-om-tijd-9789462671409.html
Pieter – Een Vlaamse Regering die eenoudergezinnen met raad en daad steunt
De elektriciteits- en aardgasfacturen wegen zwaar op het budget van veel eenoudergezinnen. Dat blijkt uit een recente studie van de CREG, de federale waakhond voor de energiemarkt. Die onderzocht het aandeel van de elektriciteits- en aardgasfactuur in het budget van de Belgische huishoudens. Problemen zijn er niet alleen voor de eenoudergezinnen, maar ook voor alleenstaanden en voor de laagste inkomens.
De CREG schat dat 40 tot 50% van de eenoudergezinnen die hun woning op aardgas verwarmen in energiearmoede leeft. Bij de alleenstaanden gaat het om 20 tot 30%. Nog zwaardere problemen zijn er bij de eenoudergezinnen die hun woning met elektriciteit verwarmen (en geen zonnepanelen hebben).
De elektriciteits- en aardgasfactuur legt gemiddeld beslag op respectievelijk 8 en 10% van het beschikbare mediane netto-inkomen voor alleenstaanden en eenoudergezinnen. Voor huishoudens die enkel met elektriciteit verwarmen en die niet over zonnepanelen beschikken, ligt dat percentage nog eens dubbel zo hoog. Vooral de stijging van de elektriciteitsfactuur vergroot de problemen. Tussen 2007 en 2018 is de gemiddelde all-in prijs voor elektriciteit gestegen met 31% (en zelfs met 62% als je de inflatie meetelt). Resultaat: minstens 400.000 Belgische huishoudens leven in energiearmoede.
Leestips:
Persbericht CREG
https://www.creg.be/sites/default/files/assets/Publications/Press/2019/PR191205NL.pdf
Dossier eenoudergezinnen: waarom het Vlaams ABVV een eenoudertoets wil
http://www.vlaamsabvv.be/art/pid/31279/Dossier-Eenoudergezinnen.htm
Philippe – Meer en luidere ‘Voices of reason’, iedereen Charlie.
In 2014 geraakte ik geheel per toeval een tijdje betrokken bij de activiteiten van een clubje mooie mensen die een nieuw soort media uit de grond probeerden te stampen. Eerlijkere artikels, zonder reclame en met verhalen van echte mensen. Het online magazine Charlie werd zo geboren.
Eerst was er alleen een Facebookpagina met een handvol volgers. Vijf jaar, vele artikels en 10 printnummers later zijn dat er een slordige 23.000. Maar vijf jaar later is het ook gedaan met Charlie, dat op de lange termijn niet levensvatbaar bleek ondanks vele vrijwillig helpende handen. “We dachten lang dat de digitalisering meer verscheidenheid zou brengen en de mediaconcentratie wat zou corrigeren. Dat blijkt niet te lukken”
Er werd een stempel op het medialandschap gedrukt, maar tegelijk rest de vraag of er in een gedigitaliseerde wereld wel plaats is voor kleinere onafhankelijke journalistiek. Nochtans is er daar nood aan, onze democratie zou er wel bij varen. Dus laat ons hopen dat er in 2020 nog veel nieuwe Charlies zullen opstaan.
Leestip:
Het achtergrondstuk van De Morgen bij het einde van Charlie magazine.
https://www.demorgen.be/tv-cultuur/charlie-magazine-stopt-is-er-wel-ruimte-voor-kleine-onafhankelijke-media~bd985542/
