In de Verenigde Staten maakt een linkse presidentskandidaat een echte kans. Dat is ongezien.
Bernie Sanders veroorzaakte een politieke aardverschuiving in de VS, waar verkiezingen traditioneel met een rechtse boodschap en steun van rijke donoren gewonnen worden. De Sanders-campagne verspreidde tot in alle uithoeken van het land een linkse boodschap. Dankzij de actieve steun van miljoenen Amerikanen kon ze een onafhankelijke koers blijven varen.
Meer dan 13 miljoen stemmen kreeg Bernie Sanders. Dat is nog geen miljoen stemmen minder dan Donald Trump, de schatrijke reality-tv-ster die zowat 9 keer meer media-aandacht kreeg. Jonge kiezers kozen massaal voor Sanders, een oude joodse socialist uit de kleine staat Vermont. Van de kiezers onder de 30 jaar kreeg Sanders een derde meer stemmen dan Trump en Clinton samen – terwijl Sanders kansloos was…
Kansloos
Vanaf de dag van zijn kandidatuur eind april 2015 werd zijn campagne tegen Hillary Clinton geen enkele kans toegedicht. Zij is immers gewezen first lady en de machtigste persoon uit de Obama-administratie, de grootste fondsenwerver voor de Democratische Partij en toen al maandenlang fulltime presidentskandidate.
Sanders bengelde achter in de peilingen met een magere 10% tegen de overweldigende 60% voor Clinton. Nog voor de eerste stem uitgebracht werd, stond hij al een ontmoedigende 400 afgevaardigden achter. De grote media lieten een jaar lang geen kans liggen om dat te blijven benadrukken. Bernie had geen schijn van kans.
Professionele vrijwilligers
En toch ontving de Sanders-campagne van bijna 3 miljoen Amerikanen financiële steun, kwamen er in totaal 1,5 miljoen mensen naar zijn verschillende meetings en engageerden verschillende honderdduizenden zich als vrijwilliger. Zonder hen was Bernie Sanders een kandidaat in de marge gebleven.
De Sanders-campagne organiseerde over het hele land zelf honderden startbijeenkomsten om ‘heroes’ te vinden, vrijwilligers die zelf mee aan de kar wilden trekken met bijvoorbeeld een telefoon-, sms- of deurbelcampagne. Op die startbijeenkomsten zelf maakten deze militanten kennis met elkaar en werd de eerste onderlinge afspraak gemaakt. Vanaf dan namen de militanten het over.
Jonge kiezers kozen massaal voor Sanders. Van de kiezers jonger dan 30 kreeg Sanders zelfs een derde meer stemmen dan Trump en Clinton samen.
Deze ‘heroes’ organiseerden in totaal 74.000 bijeenkomsten met nieuwe vrijwilligers. Samen pleegden ze 75 miljoen telefoons en hingen ze aan meer dan 5 miljoen deurbellen. Dit alles door de Sanders-campagne ondersteund met YouTube-filmpjes, handige apps en internetkanalen waarin vrijwilligers met mekaar uitwisselden en van mekaar leerden.
Vrijwilligers uit een andere staat belden kiezers op en noteerden wie er twijfelde of steunde. Vrijwilligers ter plaatse spraken mensen in hun buurt of op hun werk aan en kregen de interessante contacten uit de telefooncampagne door.
De kracht van de herhaling
Het verkiezingsplatform van Bernie Sanders bundelde een 10-tal eisen van reeds bestaande campagnes met een brede steun in de publieke opinie.
Zo bijvoorbeeld de eis om het minimumloon in de VS te verdubbelen tot 15 dollar per uur. Duizenden Amerikanen zijn reeds jaren actief rond deze eis… en op verschillende plaatsen met succes. Op elke persconferentie, op elke meeting herhaalde Sanders de eis en het verhaal van het gevecht voor de 15 dollar. Hij gebruikte steeds de zelfde krachtige slagzinnen. Op den duur konden alle aanwezigen zijn zinnen mee afmaken en natuurlijk ook zelf gebruiken in gesprekken.
Hillary Clinton voelde zich reeds tijdens de voorverkiezing verplicht om verschillende punten van de Sanders-campagne over te nemen, ook de 15 dollar. Ze moést deze eis wel lippendienst bewijzen, want één van haar sterkste bondgenoten – de dienstenvakbond SIEU (Service Employees International Union) – is een drijvende kracht achter die eis. Terugkrabbelen wordt dus niet makkelijk voor Clinton.
Het is nog niet gedaan
De linkse campagne verzamelde op die manier 45,5% van de verkozen afgevaardigden voor de Democratische Conventie. Dat is de Conventie die eind juli zal beslissen over de uiteindelijke kandidaat en het verkiezingsprogramma van de Democratische Partij in november.
Dit opgebouwde netwerk van miljoenen Amerikanen zal ongetwijfeld een doorslaggevende rol spelen dit najaar. Natuurlijk tegen de verkiezing van Donald Trump, de anti-vakbond-miljonair die geen belastingen betaalt… Maar ook in de verkiezing van linkse militanten in het Amerikaans Congres.
Het succes van Bernie Sanders is dus het resultaat van een volgehouden inspanning van vele honderdduizenden gewone Amerikanen, op eigen kracht en tegen de elites en de grote media in. En het is overduidelijk een schreeuw naar meer sociale rechtvaardigheid in de Amerikaanse samenleving.
