Ook dit jaar organiseren onze buurvrouw, vrienden, kinderen en collega’s een wafelbak, cupcake-verkoop, sponsorloop, spaghettiavond… ten voordele van een vereniging die zij een warm hart toedragen. Zo zamelden vorig jaar duizenden vrijwilligers ruim 5 miljoen euro in voor niet minder dan 1045 goede doelen. Dit jaar gaan we met z’n allen voor nog meer opbrengst voor nog meer vzw’s.
De Warmste Week toont aan dat je het beste in de mens kan bovenhalen.
Schitterend toch! Of niet soms?
Maar moeten we maatschappelijke problemen niet op een systematische, duurzame manier aanpakken?
Als vormingswerkers zijn wij ervan overtuigd dat het analyseren en stimuleren van de krachtige kant van dit warm initiatief, erg nuttig is. De Warmste Week toont aan dat je met een gepast kader – een format heet dat – het beste in de mensen kan bovenhalen.
Mensen zetten zich ook vandaag nog samen in, zijn creatief, ontdekken verbondenheid en ontmoeting. We zijn niet gedoemd tot schelden, oorlog en concurrentie voeren… ieder voor zich. Van zodra we inleving, samenwerking en solidariteit makkelijker maken, springen duizenden mensen gretig in het warme gat. En die warmte, dat is ook waar vakbonden voor staan.
Samen sterk
Huh? Een warme vakbond? Soms wordt de baseline van het ABVV te eenduidig begrepen: ‘Samen sterk’, dat staat niet enkel voor 1,5 miljoen ABVV-leden en duizenden militanten die als één man achter hun vertegenwoordigers staan.
‘Samen sterk’ gaat over het idee dat duizenden sneeuwvlokken kunnen samenklitten tot een ‘warme’ iglo die mensen beschermt, soms tot een sneeuwbal in het gezicht van je tegenstander en… wanneer nodig ook tot een harde ijsklomp om je te verdedigen.
Maar ‘samen sterk’ gaat bovenal over de kracht van samenwerking tussen mensen die verschillen: over samen doen, uitwisselen, mekaar inspireren, samen ergens bij stil staan, samen oplossingen zoeken… om met z’n allen sterker en beter te worden. Sterker als groep en sterker elk afzonderlijk.
Emanciperende vakbondsvorming
Mensen verschillen. We verenigen in onze vakbond dokwerkers en kassiersters, verzorgers en vrachtwagenchauffeurs, metaalarbeiders en bankbedienden, poetspersoneel en IT-specialisten.
Onze militantenvorming weerspiegelt die verscheidenheid. Individuele militanten de kracht van samenwerking laten ontdekken, dat zien we als één van onze voornaamste opdrachten van onze vakbondsvorming. Goede intenties volstaan niet: we willen slagen, met brio.
Kameraadschap
De warmste week is ongetwijfeld een gezellige week: mensen uit de buurt komen samen op een lokaal kerstmarktje ten voordele van een goed doel. Ze praten met elkaar rond houtvuurtjes, een glas glühwein in de hand.
Anderen zakken af naar Boom en snuiven daar de positieve sfeer op. Daar krijgen hun menselijke verhalen een gretig oor en bemoedigende woorden van de presentator die iedereen op het hart drukt dat alle acties welkom zijn: of je nu zakjes vult met snoepjes of die snoepjes koopt en op eet, alle beetjes helpen het grote doel.
Een warme groepssfeer is ook in onze vorming doorslaggevend voor het succes ervan. We wachten niet lang om de onderlinge verschillen onder de aandacht te brengen. De situaties waarin we zitten, zijn niet gelijk. De ene heeft een sterke ploeg achter zich, de andere moet veel alleen trekken. De ene werkt in een bedrijf met veel geld om onderhandelingen te smeren, de ander in een bedreigde sector. De ene is een gevestigde waarde in het bedrijf, de andere heeft pas voor de eerste keer een voet binnen. Ook onze sterke kanten en uitdagingen verschillen.
Die verscheidenheid aan verhalen en ervaringen is een troef. We zoeken daarom voortdurend naar manieren om de dialoog en de uitwisseling makkelijker te maken en aan te moedigen, bijvoorbeeld door te vragen naar de ervaring die achter een mening schuil gaat. Zo wordt een vorming iets onverwacht en dynamisch. Interesse en inleving tonen, en bevestigen: het werkt. Kameraadschap groeit, militanten laden hun batterijen op.
Samen uitpakken
Tijdens de Warmste Week krijgen massa’s vrijwilligers de kans om het resultaat van hun acties publiekelijk in de verf te zetten. Voor de micro zien we groepjes mensen vol trots vertellen wat ze deden en wat het opbracht, waarna ze een uitdrukkelijke bedanking krijgen door de vlam aan te steken: het is de strik rond een schitterend kerstcadeau.
Die kracht van samenwerking ervaren we vooral door succesvol groepswerk. Ook in onze vorming werken militanten samen aan een project met een tastbaar resultaat waarmee ze in hun omgeving kunnen uitpakken.
Dat hoeft niet altijd spectaculair te zijn, verre van zelfs: een infofiche die militanten aan een collega op de werkvloer kunnen geven, een gespreksleidraad die hen helpt om moeilijke gesprekken aan te gaan. Onze vormingsdeelnemers hebben een gedeelde uitdaging en nemen samen initiatief, horen en zien mekaar ondertussen, en wisselen uit. Het resultaat is altijd iets dat ze niet alleen hadden kunnen maken.
Vormingsgroepen met onervaren deelnemers leggen we zelf een prikkelende uitdaging voor en ondersteunen we met wisselende rollen, herkenbare ‘typetjes’, dynamische reflectiemomenten, duidelijke tussenstappen en concrete tips. Ongeduld en ontmoediging liggen immers altijd op de loer. Naarmate militanten de kracht van samenwerking hebben ervaren en zelf hun manier van samenwerken kunnen bijsturen, werken we met meer open uitdagingen en processen.
Sociaal leren, met Piet Huysentruyt
Door samen iets te doen, leer je. Dat zien we ook bij de Warmste Week: sommige vrijwilligers zijn het hele jaar door voor hun vzw in de weer en zijn blij dat in die Week ook andere mensen hun interesse tonen. Andere vrijwilligers inspireren mekaar of sturen jaar na jaar hun acties bij.
Het ene moment voelt de ene zich sterk, het andere moment de andere.
Leren gebeurt echter niet altijd zo bewust. In een vormingsgroep organiseren we daarom geregeld ‘Piet Huysentruyt-momenten’: de deelnemers zelf sommen hun verwezenlijkingen op, de geleerde lessen. Iemand uitdrukkelijk bevestigen of tips geven is niet enkel interessant voor de militant die ze krijgt. Dat is evengoed zo voor wie de complimenten geeft en voor de toehoorders. Het ene moment voelt de ene zich sterk, het andere moment de andere.
Uitdrukkelijk leren gebeurt ook wanneer een militant iets moeten leren om een andere militant te helpen. Je blikt samen terug en wisselt verschillende aanpakken uit. En je leert soms nog het meest van diegene die je spontaan niet zou opzoeken. Wat doen en zien we nu beter? Waarin is onze groep veranderd? Wat werkt goed voor ons, wat niet? Zo’n manier van leren vraagt om inleving maar zorgt voor een band.
Een kleine gemeenschap
Iedereen zorgt voor iedereen, dat is de slagzin van de Warmste Week… Wie wil daar niet graag bij horen? We zijn allemaal warme mensen, toch?
Een groep die samenwerkt krijgt een eigen gezicht, en de mensen uit de groep raken verbonden. Wanneer we na een vorming mensen terug ontmoeten, merken we steeds weer dat ze het vaak hebben over ‘onze groep’ en ‘wij’. Naast de onderlinge verschillen en spanningen ontdekten ze ook gedeelde uitdagingen, waarden, principes en doelen. Samen kozen ze een bepaalde aanpak, rekenden ze op mekaar, ontwierpen samen iets gloednieuw dat bovenal nuttig bleek voor anderen.
Zo creëerden ze een kleine gemeenschap, een versterkend netwerkje met een zekere eigenheid. Een eigenheid die niet aangenomen noch opgelegd werd, maar een die zijzelf samen opbouwden. Ook dat is de kracht van samenwerking.
Doe mee!
Solidariteit is geen dood begrip, maar spreekt nog steeds heel veel mensen aan. Angst is geen goede raadgever. Met angst blijf je alleen in een hoekje achter. Dus: sla de handen in mekaar en doe iets! Je wordt daar ook zelf beter van. Enkel je mening uiten, dat schiet te kort. Geen woorden maar daden. Het komt er op aan onszelf sterker te maken door samen te werken.
Solidariteit spreekt nog steeds heel veel mensen aan.
Alles wat aandacht krijgt, groeit. Wij blijven alvast verder zoeken naar technieken, instrumenten en tips om succesvol samenwerken makkelijker te maken, of het nu in de vakbond is of daarbuiten. Zo leren we van, voor en met elkaar.
We kijken alvast uit naar jouw positieve ervaring. Deel ze met ons. Wij delen het met anderen.
Sarah Lambrecht schreef dit artikel samen met Joeri Puissant. Want samenwerken werkt 😉
